Η Ιερά Σύνοδος εξέτασε σειρά ζητημάτων, που αφορούν στον τομέα των εξωτερικών εκκλησιαστικών σχέσεων
Πραγματοποιήθηκε στις 16 Μαρτίου 2023 η συνεδρία της Ιεράς Συνόδου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας υπό την Προεδρία του Αγιωτάτου Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου.
Τα μέλη της Συνόδου παρακολούθησαν την εισήγηση του προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων (ΤΕΕΣ) του Πατριαρχείου Μόσχας μητροπολίτη Βολοκολάμσκ Αντωνίου, για την παρέμβασή του μέσω τηλεδιάσκεψης στη συνεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2023. Με ευλογία του Αγιωτάτου Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου παρέθεσε τα βασικά γεγονότα των περιορισμών στην Ουκρανία των δικαιωμάτων των πιστών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Μεταξύ αυτών είναι η υιοθέτηση των αντισυνταγματικών αποφάσεων περί επιβολής των λεγόμενων κυρώσεων σε εκπροσώπους της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και περί αφαιρέσεως από αυτούς της ουκρανικής ιθαγένειας, οι αθρόες έρευνες, που διεξάγουν οι ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες σε γραφεία ιερών μητροπόλεων, ιερών μονών και ενοριών, η καταχώρηση στη Βερχόβνα Ράντα (Βουλή) νομοσχεδίων περί απαγορεύσεως της δράσεως της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, η στέρηση από αυτή του δικαιώματος χρήσεως ιερών ναών της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου και οι συνεχιζόμενες επιδρομικές καταλήψεις ναών, η εκστρατεία δυσφήμησης σε ΜΜΕ κατά της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, που έχει ως αποτέλεσμα την έξαρση βίας εναντίον των πιστών της, πολυάριθμα περιστατικά εμπρησμών και βανδαλισμών σε ναούς της, ξυλοδαρμούς και απόπειρες δολοφονίας κληρικών.
Η προσοχή των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ εστιάσθηκε στο ότι οι ενέργειες των πολιτειακών Αρχών της Ουκρανίας έναντι της μεγαλύτερης ομολογίας της χώρας προσκρούουν σε θεμελιώδεις διεθνείς συμφωνίες, όπως και στο Σύνταγμα της Ουκρανίας και τη νομοθεσία της.
Το γεγονός της παρεμβάσεως του εκπροσώπου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας καλύφθηκε ευρέως από τα ΜΜΕ.
Αφού έλαβε υπόψη την εισήγηση η Ιερά Σύνοδος μετά λύπης διαπίστωσε την αύξηση των διώξεων των πιστών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και κάλεσε τη διεθνή κοινή γνώμη να υψώσει τη φωνή της προς υπεράσπισή της.
*
Οι συνοδικοί επίσης αποφάνθηκαν επί των συνεπειών της μνημονεύσεως από τον νεοεκλεγέντα Προκαθήμενο της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου τού επικεφαλής της σχισματικής δομής, που δραστηριοποιείται στην Ουκρανία.
Η Ιερά Σύνοδος στην από 20ής Νοεμβρίου 2020 συνεδρία της διαπίστωσε το αδύνατο της μνημονεύσεως του ονόματος του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χρυσοστόμου Β΄ στα Ιερά Δίπτυχα και της προσευχητικής και ευχαριστιακής κοινωνίας με αυτόν λόγω της αναγνωρίσεως από τον ίδιο μιας εκ των σχισματικών ομάδων στην Ουκρανία και της μνημονεύσεως τού επικεφαλής αυτής μεταξύ των Προκαθημένων των Αυτοκεφάλων Εκκλησιών. Τότε η Σύνοδος ανακοίνωσε το αδύνατο του συλλειτούργου με εκείνους τους ιεράρχες της Εκκλησίας της Κύπρου, οι οποίοι θα συνάψουν εκκλησιαστική κοινωνία με εκπροσώπους του ουκρανικού σχίσματος.
Στις 7 Νοεμβρίου 2022 ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β΄ μετέστη εις Κύριον. Ο νεοεκλεγείς Προκαθήμενος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου Γεώργιος, ακολουθώντας τον μακαριστό προκάτοχό του συνέχισε τη μνημόνευση του επικεφαλής των Ουκρανών σχισματικών.
Ως εκ τούτου, η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας διαπίστωσε το αδύνατο της μνημόνευσης του ονόματος του Αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου Γεωργίου στα Ιερά Δίπτυχα, της προσευχητικής και ευχαριστιακής κοινωνίας με αυτόν, καθώς και με όσους ιεράρχες της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Κύπρου συνήψαν ή θα συνάψουν εκκλησιαστική κοινωνία με τους σχισματικούς
*
Ο πρόεδρος του ΤΕΕΣ παρουσίασε την εισήγησή του στη Σύνοδο για τις επισκέψεις του στο Πατριαρχείο Αντιοχείας και την Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία – Ιερά Αρχιεπισκοπή Αχρίδας, καθώς και στο Βατικανό, που πραγματοποίησε με ευλογία του Αγιωτάτου Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου.
Κατά το διήμερο 4-5 Ιανουαρίου 2023 ο πρόεδρος του ΤΕΕΣ επισκέφθηκε το Βατικανό, όπου παρέστη στην κηδεία του εφησυχάζοντος Πάπα Ρώμης Βενεδίκτου ΙΣΤ΄. Το απόγευμα της 4ης Ιανουαρίου ο μητροπολίτης Αντώνιος μετέβη στον ιερό ναό του Αγίου Πέτρου, όπου η σορός του μακαριστού ετέθη σε λαϊκό προσκύνημα. Στις 5 Ιανουαρίου ο πρόεδρος του ΤΕΕΣ παρακολούθησε την επιμνημόσυνη δέηση, την οποία τέλεσε ο Πάπας της Ρώμης Φραγκίσκος. Μετά τη λήξη της ακολουθίας ο μητροπολίτης Αντώνιος διαβίβασε στον Πάπα Φραγκίσκο το συλλυπητήριο μήνυμα του Προκαθημένου της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Επίσης, ο πρόεδρος του ΤΕΕΣ συναναστράφηκε με τον Προκαθήμενο της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Αμερική Μακαριώτατο μητροπολίτη πάσης Αμερικής και Καναδά Τύχωνα, ο οποίος επίσης κατέφθασε για να συμμετάσχει στην κηδεία του εφησυχάζοντος Πάπα, καθώς και εκπροσώπους κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών και ιεράρχες της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
Το τριήμερο 11 έως 13 Ιανουαρίου ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Αντώνιος πραγματοποίησε επίσκεψη στη Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία – Ιερά Αρχιεπισκοπή Αχρίδας. Στα Σκόπια ο Σεβασμιώτατος κ. Αντώνιος είχε τη συνάντηση με τον Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Αχρίδας και Μακεδονίας Στέφανο και μέλη της Ιεράς Συνόδου τής εν λόγω Εκκλησίας και συλλειτούργησε με τον Προκαθήμενο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αχρίδας κατά τη Θεία Λειτουργία στην ιερά μονή Λεσνόφ. Επίσης, ο πρόεδρος του ΤΕΕΣ μετέβη στην ιερά μονή του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος στο Γκόρνο-Νερέζι και άλλα ιερά σεβάσματα της εν λόγω Εκκλησίας.
Από τις 20 έως τις 23 Ιανουαρίου ο μητροπολίτης Αντώνιος μετέβη στα όρια της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αντιοχείας.
Στην έδρα του Πατριαρχείου Αντιοχείας στη Δαμασκό ο πρόεδρος του ΤΕΕΣ έγινε δεκτός από τον Μακαριώτατο Πατριάρχη Αντιοχείας και πάσης Ανατολής Ιωάννη Ι΄, με τον οποίο συζήτησε τις προοπτικές συνεργασίας των δύο Εκκλησιών και άλλα ζητήματα διμερούς ενδιαφέροντος. Στο πλαίσιο της επισκέψεώς του ο μητροπολίτης Αντώνιος συμμετείχε στα εγκαίνια από τον Προκαθήμενο της Εκκλησίας της Αντιοχείας του ιερού ναού του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου του Τροπαιοφόρου στο Αρμπίν και του ιερού ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Ας-Ζαπαντάνι, οι οποίοι αναστηλώθηκαν με ρωσική συνδρομή. Ο Μακαριώτατος Πατριάρχης Ιωάννης και ο Σεβασμιώτατος μητροπολίτης Αντώνιος επισκέφθηκαν το Μετόχι της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στη Δαμασκό και το παρ’ αυτώ Κέντρο Αποκαταστάσεως και Προσθετικής Παίδων καθώς και την πρεσβεία της Ρωσίας στη Δαμασκό. Ο πρόεδρος του ΤΕΕΣ κατά τη διάρκεια της επισκέψεως του είχε επίσης συνάντηση με τον υπουργό Βακουφίων της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας σεΐχη Αμπντ Ας Σατάρ Σαΐντ, μετέβη στο πατριαρχικό νοσοκομείο «Αλ Χοσν» στη Συρία και στη ρωσική στρατιωτική βάση «Χμεϊμίμ».
Στο Λίβανο ο πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων επισκέφθηκε την ιερά μητρόπολη των Όρων του Λιβάνου, την πρεσβεία της Ρωσίας στη Βηρυτό, την πόλη Ζάχλε, όπου ενημερώθηκε για την πορεία των έργων κατασκευής του ιερού ναού προς τιμήν της εικόνας της Παναγίας «Απροσδόκητη Χαρά», που οικοδομείται με τη συνδρομή της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.
*
Ο πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας επίσης ενημέρωσε για τη στρογγυλή τράπεζα με τίτλο «Συμπατριώτες και Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία: Εμπειρία της συνεργασίας στις χώρες της Λατινικής Αμερικής», που πραγματοποιήθηκε κατά το διήμερο 7-8 Φεβρουαρίου 2023 στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής και διοργανώθηκε από κοινού από το ΤΕΕΣ και το ΥΠΕΞ της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Της στρογγυλής τραπέζης προέστη ο μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Αντώνιος.
Οι μετέχοντες συζήτησαν τη δράση των ενοριών της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στην περιοχή της Λατινικής Αμερικής για τη διαποίμανση των ομογενών, καθόρισαν τις οδούς συνεργασίας της Εκκλησίας, του κράτους και των οργανώσεων των ομογενών.
Κατά την επίσκεψη στο Μπουένος Άιρες πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις του προέδρου του ΤΕΕΣ με τον πρέσβη της Ρωσίας στην Αργεντινή Ντ. Θεοκτίστοφ, τον μητροπολίτη Μπουένος Άιρες και πάσης Αργεντινής Ιάκωβο του Πατριαρχείου Αντιοχείας, τον Αποστολικό Νούντσιο στην Αργεντινή αρχιεπίσκοπο Μιροσλάβ Αντάμτσικ, τον πρόεδρο της Διασκέψεως των Ρωμαιοκαθολικών επισκόπων της Αργεντινής επίσκοπο Σαν Ισίντρο μονσενιόρ Όσκαρ Βισέντε Οχέα Κιντάνα.
*
Επιπλέον, ο μητροπολίτης Αντώνιος ενημέρωσε την Ιερά Σύνοδο για τα αποτελέσματα της δευτέρας συνεδρίας της Επιτροπής Διαλόγου μεταξύ της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Εκκλησίας της Αιθιοπίας, που πραγματοποιήθηκε το διάστημα 11-16 Φεβρουαρίου στη Μόσχα.
Η Ιερά Σύνοδος έκρινε ως επιτυχή τη δραστηριότητα της ως άνω Επιτροπής Διαλόγου και επεσήμανε τη σπουδαιότητα των διμερών πρωτοβουλιών μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι κοινές ενέργειες για την προστασία των χριστιανών, η συνεργασία στα διεθνή φόρα, η υποστήριξη των παραδοσιακών ηθικών αξιών, η ανταλλαγή εμπειριών στον χώρο των μέσων ενημέρωσης, η παροχή διευκόλυνσης στη διαποίμανση των ομογενών στην Αιθιοπία και τη Ρωσία, η συνεργασία στη Διασπορά, η ανταλλαγή επαφών μεταξύ των εκπροσώπων του μοναχισμού και η ανάπτυξη προγραμμάτων προσκυνηματικών εκδρομών, η συνεργασία στον ακαδημαϊκό, κοινωνικό και ειδικά τον νεανικό τομέα, καθώς και στην παραγωγή εκκλησιαστικών ειδών.
*
Ακολούθησε η εισήγηση του προέδρου του ΤΕΕΣ για την ΙΒ΄ συνεδρία της κοινής Ρωσοϊρανικής Επιτροπής Διαλόγου «Ορθοδοξία - Ισλάμ», που πραγματοποιήθηκε στις 21-22 Φεβρουαρίου στη Μόσχα και ήταν αφιερωμένη στο θέμα «Το κοινωνικό έργο των θρησκευτικών κοινοτήτων στον κόσμο μετά την πανδημία».
Στις 22 Φεβρουαρίου τα μέλη της ιρανικής αντιπροσωπείας έγιναν δεκτά από τον Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κύριλλο.
Αφού παρακολούθησε την αναφορά η Σύνοδος της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας εξέφρασε την ευαρέσκεια για τον διάλογο με την ισλαμική κοινότητα του Ιράν, που αναπτύσσεται δυναμικά.