Αντιπροσωπεία της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας στους Ευρωπαϊκούς Διεθνείς Θεσμούς σχολίασε την απάντηση των αρχών της Ουκρανίας επί του αιτήματος των ειδικών εισηγητών του ΟΗΕ επί θεμάτων, που αφορούν στις παραβιάσεις δικαιωμάτων των πιστών

Το σχόλιο αναρτήθηκε από το Τμήμα Πληροφοριών και Μορφώσεως της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας

Στις 20 Μαΐου 2019 το Υπουργείο Εξωτερικών της Ουκρανίας διά της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ουκρανίας παρά τον ΟΗΕ και λοιπούς διεθνείς οργανισμούς στη Γενεύη προέβη σε απάντηση στο αίτημα των Ειδικών Εισηγητών του ΟΗΕ επί θεμάτων, τα οποία αφορούν τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πιστών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας (ΟΟΕ) το διάστημα 2014-2018. Η απάντηση δόθηκε με καθυστέρηση πέντε μηνών, αλλά ενδεικτικό είναι ότι το κεντρικό όργανο των κρατικών αρχών για πρώτη φορά αντέδρασε επισήμως στα προβλήματα παραβιάσεως δικαιωμάτων της ΟΟΕ και διατύπωσε εγγράφως τη θέση του, παρόλο που το ἐν λόγῳ κείμενο αφήνει πολλά ερωτηματικά. Το πλήρες κείμενο της απαντήσεως είναι διαθέσιμο στο σύστημα των ειδικών εισηγητών του ΟΗΕ [1].

Να υπενθυμίσουμε ότι στις 30 Οκτωβρίου 2018 ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ (συγκεκριμένα, επί θεμάτων ελευθερίας του θρησκεύειν και πεποιθήσεων, επί εξωδικαστικών εκτελέσεων άνευ δεούσης δικαστικής ανακρίσεως και αυθαιρέτων εκτελέσεων, επί ενθαρρύνσεως και προστασίας δικαιώματος του ελευθέρως εκφράζεσθαι, επί δικαιωμάτων του ελευθέρως συνέρχεσθαι) υπέβαλαν αίτημα στο κράτος της Ουκρανίας να διασαφηνίσει την κατάσταση σχετικά με τις καταλήψεις Ι. Ναών, τους ξυλοδαρμούς και εκφοβισμούς των πιστών της ΟΟΕ, τις διακρίσεις και παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πιστών κατά την Πανουκρανική λιτανεία, τις μη εξετάσεις των ποινικών φακέλων, οι οποίοι άνοιξαν επί αυτών και πολλών άλλων υποθέσεων (για λεπτομέρειες βλ.: Mandates of the Special Rapporteurs [2]).

Σημειωτέον ότι η επίσημη απάντηση του αρμοδίου οργάνου του ΥΠΕΞ της Ουκρανίας για γνωστά ήδη στη διεθνή κοινότητα περιστατικά παραβιάσεως των δικαιωμάτων των της ΟΟΕ ευρίσκεται σε έντονη αντίθεση με τις διατυπώσεις της ρητορικής μίσους («hate speech») πολλών Ουκρανών αξιωματούχων και δημοσιογράφων κατά το διάστημα 2014-2018.

Ειδικότερα δε το κείμενο αναφέρει ότι η Πανουκρανική λιτανεία διεξήχθη «ειρηνικά και χωρίς διατάραξη της δημόσιας τάξεως», αλλά όλοι ενθυμούμαστε καλώς την απαγόρευση στους πιστούς της ΟΟΕ να συμμετάσχουν στη λιτανεία στην Οδησσό (υπάρχει και σχετική δήλωση του γραφείου τύπου της εκκλησιαστικής επαρχίας Οδησσού) [3], τις απόπειρες αποκλεισμού της λιτανείας στο Ζαπορόζιε [4], όπου σταμάτησαν και κράτησαν με διάφορα τεχνητά προσχήματα τα λεωφορεία με προσκυνητές.

Ταυτόχρονα, παραμένει ασαφής η ενημέρωση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Εσωτερικών της Ουκρανίας για την υπόθεση της θρησκευτικής κοινότητας της ΟΟΕ του χωριού Πτίτσια της περιφέρειας Ρόβνο. Το κείμενο πληροφορεί τους εκπροσώπους του ΟΗΕ ότι διενεργήθηκε η κατάσχεση του κτιρίου του Ναού χωρίς να διευκρινίζεται ο πρωτοστάτης. Να υπενθυμίσουμε ότι η κατάσχεση διενεργήθηκε από το δικαστήριο, κατόπιν αιτήματος των ανακριτικών αρχών στα πλαίσια της τεχνητώς κινηθείσης και πολιτικώς δικαιολογημένης ποινικής διαδικασίας. Συνεπώς, αποκλείσθηκε η πρόσβαση στο Ναό, ο οποίος ὡς περιουσία ανήκει στη θρησκευτική κοινότητα της ΟΟΕ. Το ερώτημα, διατί η περιουσία της θρησκευτικής κοινότητας επί ενάμιση χρόνο ευρίσκετο υπό κατάσχεση, δεν απαντήθηκε.

Κρίνεται ότι οι συντάκτες του κειμένου δεν διαθέτουν το σχετικό υλικό τα υποθέσεως του χωριού Αικατερίνοβκα της περιφέρειας Τερνουπόλεως, όπου οι Ορθόδοξοι χριστιανοί ξυλοκοπήθηκαν βάναυσα από  αστυνομικούς, παρόλο που οι ειδικοί εισηγητές του ΟΗΕ και των λοιπών διεθνών δομών του δικαίου διαθέτουν τις σχετικές καταγεγραμμένες μαρτυρίες.

Ιδιαίτερα εκφραστικές είναι η αναφορές της ουκρανικής πλευράς ότι στο χωριό Κοτιούζινυ του δήμου Ζπαράζσκ, τα χωριά Αικατερίνοφκα και Κολοσοβάγια του δήμου Κρεμενέτς της περιφέρειας Τερνουπόλεως έχουν κατασκευασθεί Ναοί για τους πιστούς της ΟΟΕ. Από τα συμφραζόμενα σχηματίζεται η εντύπωση ότι ήταν η προσφορά της πολιτείας, αλλά στην πραγματικότητα αυτά τα κτίρια τα κατασκεύασαν οι ίδιοι οι πιστοί με προφανή αντιπαράθεση των αρμοδίων οργάνων της τοπικής διοικήσεως, άλλωστε οι Ναοί εκτίσθησαν σε ιδιωτικά οικόπεδα, δηλαδή τα όργανα της τοπικής αυτοδιοικήσεως ούτε να παραχωρήσουν τα οικόπεδα μπορούσα γι’ αυτά τα κτίρια [5].

Ας αφήνουμε στη συνείδηση των διπλωματών την εκτίμησή τους της δράσεως ενός των πλέον εγκρίτων επισκόπων της ΟΟΟΕ του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Τερνουπόλεως και Κρεμενέτς Σεργίου. Η επίσημη απάντηση του αρμοδίου οργάνου του ΥΠΕΞ της Ουκρανίας αναφέρει, ειδικότερα: «Οι συγκρούσεις σε αυτά τα χωριά (σημ. συν. της περιφέρειας Τερνουπόλεως) δημιουργήθηκαν το διάστημα 2014-2017. Βασικά, τούτο οφείλεται στην κοινωνικοπολιτική κατάσταση και τη θέση μιας μερίδος του κλήρου της ΟΟΕ σχετικά με τις εξελίξεις στην Ανατολική Ουκρανία και στις ορισμένες ελλείψεις στη διαποίμανση της εκκλησιαστικής επαρχίας. Ο επιχώριος Επίσκοπος δεν παρίσταται σχεδόν σε καμία εκδήλωση, την οποία οργανώνουν οι θρησκευτικές κοινότητες ή κρατικές αρχές για διάλογο και αναζήτηση συμβιβαστικών λύσεων.  Κατά συναντήσεις, οι οποίες οργανώθηκαν από τις κρατικές αρχές, προκειμένου να αναζητηθεί διέξοδο από την κρισιακή κατάσταση, κατέστη σαφές ότι η εκκλησιαστική επαρχία της ΟΟΕ δεν ήταν πρόθυμη να αναζητήσεις συμβιβασμούς και δεν βλέπει ανάγκη να διεξάγει διάλογο με την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία του Πατριαρχείου Κιέβου, καταλογίζοντας σε αυτή την τις ευθύνες για καταλήψεις Εκκλησιών».  Κατά την άποψή μας, πρόκειται για μια μακράν της δεοντολογίας και αναληθή μαρτυρία. Σχηματίζεται η εντύπωση ότι οι συντάκτες του επισήμου κειμένου ούτε καν προσπάθεια κατέβαλαν για να ξεκαθαρίσουν αντικειμενικά την κατάσταση, άλλωστε από το 2015 ο Μητροπολίτης Σέργιος η τα έχοντα την εξουσιοδότησή του πρόσωπα ήταν εκείνοι οι οποίοι διενεργούν συναντήσεις όχι μόνο με τις τοπικές αρχές, αλλά και με τους εκπροσώπους του ΟΑΣΕ  [6], οι οποίοι μεταβαίνουν τακτικά στην εκκλησιαστική επαρχία Τερνουπόλεως. Φέρουμε σε γνώση όλων των ενδιαφερομένων ότι ακριβώς στην περιφέρεια Τερνουπόλεως, κατόπιν πρωτοβουλίας του ΟΑΣΕ και με ευλογίας του επιχωρίου ποιμενάρχου καταβλήθηκε η προσπάθεια διαλόγου μεταξύ της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας του Πατριαρχείου Κιέβου και της Ουκρανικής Αυτοκεφάλου Ορθοδόξου Εκκλησίας, η οποία  με συντονισμένη μορφή συνεχίσθηκε μεταξύ όλων των πλευρών της συγκρούσεως. Παρ΄όλες όμως τις καταβληθείσες προσπάθειες οι περιφερειακές αρχές δεν κατάφεραν ή δεν επιθύμησαν να εξασφαλίσουν το σεβασμό του νόμου σε εκείνες τις περιπτώσεις, όπου ήταν προφανείς η παραβιάσεις  των δικαιωμάτων των πιστών της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Η δημοσιευθείσα απάντηση του ΥΠΕΞ της Ουκρανίας μέσω της Μόνιμης Αντιπροσωπείας της Ουκρανίας παρά τον ΟΗΕ και λοιπούς διεθνείς οργανισμούς στη Γενεύη στο αίτημα των Ειδικών Εισηγητών του ΟΗΕ για πολλοστή φορά αποδεικνύει ότι οι πληροφορίες σχετικά με τις συστηματικές  παραβιάσεις των δικαιωμάτων των πιστευόντων πολιτών της ΟΟΕ κατέστησαν γνωστές στο υψηλό διεθνές επίπεδο.  Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν παύει να ελπίζει ότι τα προαναφερθέντα προβλήματα θα αντιμετωπισθούν το συντομότερο δυνατόν και στο περαιτέρω οι κρατικές αρχές της Ουκρανίας δεν θα έχουν αφορμές να απαντήσουν σε αιτήματα του διεθνούς κοινού.