ΗΜΕΡΙΔΑ ΣΤΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΠΑΝΟΡΘΟΔΟΞΗ ΣΥΝΟΔΟ
Ημερίδα με θέμα την συγκληθησομένη τον Ιούνιο 2016 στην Κρήτη Πανορθόδοξο Σύνοδο πραγματοποιήθηκε με ευλογία του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου στις 11 Μαρτίου 2016 στις εγκαταστάσεις του Θεολογικού Ινστιτούτου Μεταπτυχιακών Σπουδών Άγιοι Κύριλλος και Μεθόδιος.
Στα πλαίσια της ημερίδας μίλησαν ο Μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανούλ, πρόεδρος της Συνελεύσεως των Ορθοδόξων Επισκόπων Γαλλίας, και ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, Πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας και Πρόεδρος της Συνοδικής Βιβλικής Θεολογικής Επιτροπής και Πρύτανης του ἐν λόγῳ Θεολογικού Ινστιτούτου.
Επίσης παρέστησαν ο Μητροπολίτης Ίστρας Αρσένιος, Α’ βοηθός του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών με αρμοδιότητα τη Μόσχα, ο Αρχιεπίσκοπος Ευγένιος, Πρόεδρος της Επιτροπής Παιδείας της Ρωσικής Εκκλησίας, ο Επίσκοπος Δμήτρωφ Θεοφύλακτος, Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Αγίου Ανδρέου Μόσχας, ο Επίσκοπος Σολνετσνογκόρσκ Σέργιος, Διευθυντής της Διοικητικής Γραμματείας του Πατριαρχείου Μόσχας, ο Επίσκοπος Ορέχοβο-Ζούγιεβο Παντελεήμων, Πρόεδρος του Συνοδικού Τμήματος Φιλανθρωπίας και Κοινωνικού Έργου, ο Επίσκοπος Βοσκρεσένσκ Σάββας, Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Νοβοσπάσσκυ Μόσχας κα. Ακόμα παραβρέθηκαν ο Επιτετραμμένος της Ελλάδας στη Ρωσία κ. Γεράσιμος Ντάβαρης και υπάλληλος του Γραφείου Τύπου και Επικοινωνίας της Πρεσβείας της Ελλάδος στη Μόσχα κα. Σαπφώ Στέλλου.
Καλωσορίζων το ακροατήριο ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ τόνισε ότι: «Η σύγκληση της Συνόδου αποφασίσθηκε από τη Σύναξη των Προκαθημένων των κατά τόπου Ορθοδόξων Εκκλησιών, της οποία μετείχε και ο Αγιώτατος Πατριάρχης Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών κ.κ. Κύριλλος. Ακριβώς τότε υποβάλαμε αίτηση προς τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίο προκειμένου να ορίσει έναν έγκριτο Ιεράρχη του Οικουμενικού Πατριαρχείου ο οποίος θα μπορούσε να μας εκθέσει την άποψη του Οικουμεικού Πατριαρχείου σχετικά με την προετοιμασία και τη σύγκληση της Πανορθοδόξου Συνόδου».
Στην αγόρευσή του ο Μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανούλ, στον οποίο εδόθη ο λόγος μετέπειτα, αναφέρθηκε στη θεματολογία της επικείμενης Συνόδου καθώς και στα κοινά διορθόδοξα και κοινωνικά πλαίσια της συγκλήσεως αυτής.
Όσον αφορά στη σημασία διεξαγωγής της Συνόδου ο κ. Εμμανουήλ υπογράμμισε ότι «δι΄αυτής θα διατρανώσουμε την ενότητα της Ορθοδοξίας, η οποία σήμερα πρέπει να μάθει να πορεύεται και με την ποικιλία αυτής να εντάσσεται στο διεθνή χώρο και και ως συνέπεια στον παναορθόδοξο χώρο».
Από τις σημαντικότερα θέματα της ημερησίας διατάξεως σήμερα είναι η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, η δεινή θέση των χριστιανικών κοινοτήτων της περιοχής, οι οποίες απειλούνται με εξαφάνιση. «Μιλάμε για ανθρωπιστική τραγωδία. Πολύ περισσότερα αυτή η τραγωδία είναι ιστορική και πολιτιστική. Είναι καθολική η απειλή εξαφανίσεως των χριστιανών στη Μέση Ανατολή και αυτή θα πλήξει κυρίως τις πνευματικές μας ρίζες, από τις οποίες αντλούμε έμπνευση την εποχή των βαθιών μεταβολών».
Αυτό το θέμα ήταν στο επίκεντρο της συναντήσεως του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου με τον Πάπα Ρώμης Φραγκίσκο στην Κούβα, υπενθύμισε ο Μητροπολίτης Γαλλίας Εμμανουήλ και τόνισε τη σημασία της γενομένης συναντήσεως.
Ο Σεβασμιώτατος κ. Εμμανουήλ συντόμως στάθηκε σε κείμενα, τα οποία καταρτίσθησαν προσυνοδικώς και δημοσιεύθηκαν προς ενημέρωση των πιστών.
Ακολούθως μίλησε ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας, ο οποίος σημείωσε ότι η Πανορθόδοξος Σύνοδος όπως αυτή σχεδιάζεται θα είναι η πρώτη συνέλευση των Προκαθημένων όλων των κοινώς ανεγνωρισμένων κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών από την εποχή της Ζ’ Οικουμενικής Συνόδου.
«Έτσι δεν μόνο παίρνουμε ιδιαίτερη ευθύνη, αλλά και προκαλούνται συγκεκριμένα ερωτηματικά σε μερίδα του ποιμνίου μας. Διερωτάται τι Σύνοδος θα είναι αυτή, όντως έχουμε ανάγκη αυτής, μήπως μιλάμε για Η’ Οικουμενική Σύνοδο, η οποία θα αναθεωρήσει τις αποφάσεις των αρχαίων Συνόδων; Μήπως θα καινοτομήσει αυτή η Σύνοδος και έτσι θα αποδυναμωθεί η Ορθόδοξος μας Εκκλησία, η οποία διαφυλάσσει την αλήθεια; Ακούγονται αυτές οι φωνές και ακριβώς επί τῳ σκοπῳ η ημερήσια διάταξη και η θεματολογία της Συνόδου να είναι εντελώς διαφανείς, προσιτές για τους πιστούς μας και γι΄αυτό επιμείναμε εξ αρχής στη διαφάνεια».
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ υπενθύμισε ότι το Πατριαρχείο Μόσχας επίσης επέμεινε στην εφαρμογή της αρχής ομοφωνίας των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών κατά τη λήψη των συνοδικών αποφάσεων. «Υπό τη συναίνεση αντιλαμβανόμεθα τη συμφωνία των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών επί αποφάσεων τινών, την οποία εκφράζει κάθε αντιπροσωπεία. Υιοθετήσαμε έναν Κανονισμό, συμφώνως με τον οποία εκάστη Εκκλησία θα διαθέτει μόνο μία ψήφο. Η ομοφωνία σημαίνει την ομοφροσύνη των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών και δεν σημαίνει ότι στους κόλπους μιας αντιπροσωπείας δεν είναι δυνατόν να προκύψουν διαφωνίες, αλλά το ζήτημα αυτό τυγχάνει εσωτερική υπόθεση της ἐν λόγῳ αντιπροσωπείας και δεν πρέπει να παρουσιάζει πρόβλημα για τη Σύνοδο».
Εκτός του Κανονισμού Λειτουργίας της Συνόδου θα τεθούν προς συζήτηση από την Πανορθόδοξη Σύνοδο έξι άλλα κείμενα.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο του ΤΕΕΣ υπάρχουν ορισμένες δυσκολίες με δύο κείμενα: «Το μυστήριο του γάμου και τα κωλύματα αυτού», το οποίο συζητήθηκε από τη Σύναξη και έγινε αποδεκτό από σημαντική μερίδα των Εκκλησιών, ενώ δεν υπεγράφη από τα Πατριαρχεία Αντιοχείας και Γεωργίας. «Εφόσον γνωρίζουμε η ενστάσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Γεωργίας είναι θεμελιώδους χαρακτήρος, διότι οξεία κριτική η Εκκλησία αυτή άσκησε ακόμα και στην απλή αναφορά του ενδεχομένου μικτών γάμων (με ετεροδόξους) και της κατ’οικονομίαν ευλογίας των γάμων αυτών». Το κείμενο σχετικά με τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας προς τον λοιπόν χριστιανικόν κόσμον υπεγράφη από όλες τις Εκκλησίες στην Προσυνοδική Διάσκεψη 2015, ωστόσο μετά τη Διάσκεψη και τη Σύναξη των Προκαθημένων η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Γεωργίας στη συνεδρία αυτής στις 12 Φεβρουαρίου 2016 απέρριψε το κείμενο αυτό, διότι η Εκκλησία αυτή έχει σημαντικές τροποποιήσεις και παρατηρήσεις στο κείμενο. Σημειωτέον ότι ο Κανονισμός λειτουργίας της Συνόδου δεν υπεγράφη από την αντιπροσωπεία του Πατριαρχείου Αντιοχείας.
Ερωτηθείς από τον Μητροπολίτη Ιλαρίωνα σχετικά με τις ενδεχόμενες ενέργειες του Οικουμενικού Πατριαρχείου ο Μητροπολίτης Γαλλίας απάντησε ότι η «πρέπει να προσέξουμε τους λόγους, τους οποίους επικαλείται η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αντιοχείας και δεν υπέγραψε το κείμενο, και τους λόγους της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Γεωργίας. Διαφέρουν οι λόγοι. Δεν προβαίνουμε σε μονομερείς ενέργειες και δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε τι θα γίνει στη Σύνοδο, αλλά πρέπει να συνεχίζουμε να προσευχόμαστε και να καταβάλουμε προσπάθειες προς εξεύρεσιν λύσεως του προβλήματος, το οποίο υφίσταται στις σχέσεις μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών Αντιοχείας και Ιεροσολύμων. Όσον δε αφορά την Εκκλησία της Γεωργίας πρέπει να περιμένουμε τα σχόλιά τους για να καταλάβουμε διατί απέρριψαν το κείμενο».
Ο Πρόεδρος του ΤΕΕΣ συμμερίσθηκε την τελευταία παρατήρηση του Μητροπολίτη Εμμανουήλ και από την πλευρά του ευχήθηκε αυτές οι διαφωνίες να λυθούν προσυνοδικῶς.
Ακολούθησαν ερωτήσεις σχετικά με τη θεματολογία, τον Κανονισμό και τα της τάξεως της επικείμενης Συνόδου από τους παρισταμένους Επισκόπους.
Τέλος, ο Πρωθιερέας Νικόλαος Μπαλασώφ ευχαρίστησε τον υψηλό προσκεκλημένο για την φιλική του επίσκεψη αυτή.